Chuyện Vãn: Tình Si & Si Tình - Vương Trùng Dương

 

 

 

“Tôi chỉ là một khách tình si

Ham vẻ đẹp có muôn hình, muôn thể…

Dáng yêu kiều tha thướt khách giai nhân

Vẻ sầu muộn âm thầm ngày mưa gió”

(Thế Lữ)

<!>

 

“Ta đợi em từ ba mươi năm

Uổng hoa phong nhuỵ hoài trăng rằm...

Gió sương giờ vẫn buồn đây lạnh

Em hỡi! phương nào em có không?”

(Chờ Đợi Hoài Công - Vũ Hoàng Chương)

*

Trong cuộc sống, có lẽ mỗi người “vướng” phải mối tình si từ thuở biết yêu cho đến lúc răng long đầu bạc. Trong quyển Văn Nhân & Tình Sử của tôi ấn hành năm 2015 đã đề cập đến hình ảnh từ Tình Sử Phượng Cầu Hoàng đến các văn nhân…

Trong văn chương, điện ảnh, âm nhạc từ xưa đến nay, Đông & Tây đã xuất hiện nhiều tác phẩm, thi phẩm, nhạc phẩm… với đề tài nầy vì nó dễ đi vào trái tim của mọi người. Nói đến tình si xuất phát từ trái tim mà trước đây triết gia Blaise Pascal (1623-1662 trong tác phẩm Pensées (Suy Tưởng) có câu “Trái tim có những lý lẽ của nó mà lý trí không sao lý giải được”. Và câu nói đó cũng là lời giải thích cho những người lụy tình. Trong ca dao dân gian của ta đề cập khá nhiều “Một chờ, hai đợi, ba trông. Bốn thương, năm nhớ, bảy tám chín mong, mười tìm -Nhớ nhau bổi hổi bồi hồi. Như đứng đống lửa, như ngồi đống than - Thương nhau mấy núi cũng trèo. Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua - Thương em vô giá quá chừng. Trèo non quên mệt, ngậm gừng quên cay - Yêu nhau vạn sự chẳng nề. Dẫu trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng - Khi yêu áo rách cũng yêu. Cỏ gà khéo lựa, cũng thêu lên rồng….”

Trong cuộc tình có những mối tình si. Có lúc phác họa hình ảnh đẹp, có khi mù quáng, trở thành thảm họa.

Điển hình như tác phẩm Đôi Bạn của nhà văn Nhất Linh ấn hành năm 1938, tác giả miêu tả câu chuyện giữa Dũng (nam) và Loan (nữ), mối tình si thầm kín chất lãng mạn của chàng thiếu niên trẻ tuổi hào hoa và cô gái thôn quê thơ ngây, nhạy cảm… Dũng khao khát được ở bên cạnh Loan nhưng sợ rằng sự gần gũi sẽ giết chết mối tình mãnh liệt, mối tình mà chàng chỉ muốn được mãi mãi nâng niu trong tâm hồn và muốn cất giữ nó trong niềm khao khát đi xa, trong mối tình sầu muộn, dang dở mãi mãi là đôi bạn mà “Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy. Ngàn năm hồ dễ mấy ai quên” (Thế Lữ) để lại hình ảnh đẹp.

Trong bài viết của tôi trước đây Những Mối Tình Ngang Trái Trong Tiểu Thuyết Kiếm Hiệp Kim Dung ghi lại những mối tình trong 14 bộ tiểu thuyết võ hiệp của ông trong đó mối tình đơn phương của gã si tình ngu ngốc Du Thản Chi với A Tử trong Thiên Long Bát Bộ. Trong đời thường không bao giờ có kẻ si tình, tình si như vậy.

Du Thản Chi là thiếu trang chủ Tụ Hiền Trang, con trai của Du Ký. Hai anh em Du Ký và Du Câu với ngoại hiệu Du Thị Song Hùng nổi tiếng trong chốn võ lâm. Khi Kiều Phong (Tiêu Phong) đại náo Tụ Hiền Trang, xuất chưởng đoạt Song Thuẫn của Du Thị Song Hùng, khiến Du Thị Song Hùng vung đao tự vẫn. Du Thản Chi tận mắt chứng kiến, từ lúc đó y chỉ có tâm niệm là tìm cách báo thù cho gia đình. Sau khi Tụ Hiền Trang gặp biến cố, Du Thản Chi lưu lạc tha phương, mang ý chí báo thù. Khi rơi vào tay người Khiết Đan và khi cơ hội đến, y ám toán Kiều Phong khi ấy đã là Nam Viện Đại Vương nước Liêu nhưng bất thành. Kiều Phong tha cho y. Nhưng rơi vào tay A Tử.

A Châu và A Tử là con gái của Đoàn Chính Thuần và Nguyễn Tinh Trúc. A Châu đẹp người đẹp nết, A Tử thì ngược lại. A Tử lưu lạc từ thuở nhỏ, trở thành đệ tử của Đinh Xuân Thu, một trong những đệ nhất ác ma chốn biên thùy. Sau khi rời khỏi phái Tinh Tú, nàng vẫn không hề thay đổi. Kiều Phong yêu A Châu nhưng trong cuộc hẹn đấu với Đoàn Chính Thuần, A Châu dùng dị dung thuật làm Đoàn Chính Tuần. Khi A Châu chết, nàng đã gửi gắm A Tử cho Kiều Phong.

Trong lòng A Tử chỉ có một nguyện ước thay thế được vị trí A Châu trong trái tim Kiều Phong và mưu trí bắn châm độc về phía chàng để níu kéo. Kiều Phong vì tự vệ đã đánh một chưởng khiến A Tử trọng thương gần chết. Hối hận, chàng đã đào nhân sâm và tìm mật gấu trên núi tuyết để cứu cô. Suốt 3 năm liền, chàng chăm sóc cho cô từ y phục, tắm rửa đến chuyện ăn uống. Chàng chỉ nghĩ đơn thuần đây là tình thương của anh trai dành cho cô em gái bé bỏng. Nhưng A Tử lại nghĩ đó là tình yêu, muôn đời là người của Kiều Phong. Khi chàng trở thàng Nam Viện Đại Vương, cô cũng được phong làm Quận chúa. A Tử thường đem A Châu ra khóc khi chàng từ chối yêu cầu của cô.

Yêu và hận, giận cá chém thớt, A Tử dùng trăm trò quái đản đối với Du Thản Chi, khiến y sống dở chết dở, chỉ để tiêu khiển giải sầu và để luyện môn Hóa Công Đại Pháp. Khi có Du Thản Chi hầu hạ, nàng lấy Bích Ngọc Vương Đỉnh, bảo vật trấn môn của phái Tinh Tú ra luyện công. A Tử mang đỉnh ngọc trong mình, phóng ngựa ra ngoài thành, góc rừng vắng vẻ, A Tử đốt hương thơm bỏ vào trong đỉnh. Mùi hương quyến gọi loài độc trùng rắn, rết, nhện, bọ cạp... quanh đó kéo đến. Độc trùng theo mùi hương mò vào đỉnh ngọc. A Tử mang đỉnh ngọc về phủ, bắt Du Thản Chi thò tay vào đỉnh cho độc trùng hút máu tươi. Khi độc trùng no máu, bụng căng phồng, rời cánh tay Du Thản Chi rơi xuống, A Tử đập chết độc trùng, lấy máu xoa vào hai lòng bàn tay, luyện công.

A Tử hại y như thế, nhưng trong lòng y, lúc nào nàng cũng là thiên thần, không bao giờ có lời oán trách, y chỉ mong mãi mãi gần gũi hình bóng của y là được, bất kể hình bóng ấy bẩn thỉu hay xấu xa đê tiện.

Rời Đại Liêu, y cứu được A Tử khỏi tay sư phụ nàng. Lúc này A Tử đã mù, y đã tình nguyện dâng hai con mắt của y để đem lại ánh sáng cho vị thiên thần, y lại cảm thấy hạnh phúc trở thành kẻ đui mù!. A Tử không những không cảm tạ đại ân ấy của y mà còn ruồng bỏ y. Và có lẽ cuộc đời y đã chết từ đấy, không cần phải đợi đến khi A Tử móc trả mắt cho y trên Nhạn Môn Quan. Cuối cùng, khi A Tử ôm Kiều Phong nhảy xuống vực, y đã tự tử.

Du Thản Chi si tình làm trò mua vui, chấp nhận mọi cực hình do nàng bày trò, dù bị đau đớn, sỉ nhục, hành hạ và hủy hoại thân xác lẫn tình thần mà y vẫn tưởng đến nỗi khi A Tử cho người đem khuôn sắt nung chảy lên đầu Du Thản Chi, trở thành người mặt sắt nhưng chàng cũng cam chịu, thân tàn ma dại bò đến bên A Tử, ôm gót chân của nàng coi như  niềm hạnh phúc…

Thời sinh viên sĩ quan ở Đà Lạt trên đồi 4648, Thiếu Úy Trần Đình Thản, Đại Đội Trưởng ĐĐ A của bọn tôi, lúc nào cũng đeo cặp kiếng đen to tổ bố. Có lần anh bắt phạt đại đội đứng nghiêm, khi nghe tiếng Du Thản Chi, anh ta vẫn “phớt tỉnh ăng-lê”. Thế rồi có ai nói đó là nhân vật đeo mặt sắt, si tình ngu ngốc, dại dột… Từ đó anh “quần” bọn tôi tơi bời hoa lá. Sau nầy cùng làm việc chung với nhau, tôi nhắc lại chuyện xưa và cho biết tôi là “phát ngôn viên”. Anh không còn giận và nói, may cho tôi, nếu biết sẽ ra trường trước ngày Lễ Mãn Khóa, mang cánh gà. Khóa tôi có vài người bạn lâm vào hoàn cảnh nầy chỉ cái tội… lè phè, lãng nhách. Hú vía.

Trở lại với tình si, si tình.

“Gấp đi em, anh rất sợ ngày mai

Đời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn...

Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối,

Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”!.

(Xuân Diệu)

Bùi Giáng (1926-1998) gọi là thi sĩ tình si. Nhân vật người nữ vẫn là nhân vật Bùi Giáng luôn nâng niu bằng những từ ngữ đẹp đẽ nhất. Ông si tình nhiều giai nhân giữa thực và ảo, gần và xa lắc xa lơ. Mối tình si của ông dành cho Kim Cương với nhiều giai thoại, ni sư Thích Nữ Trí Hải (Tôn Nữ Phùng Khánh), những bài thơ ông dành tặng cho nhân vật Thúy Kiều của Nguyễn Du, cô đào điện ảnh nước Mỹ Marilyn Monroe. Với Bùi Giáng, cuộc đời chính là tình yêu mộng mị, huyễn mộng, yêu đến muôn đời.

“Tình yêu mộng mị muôn đời

Ấy là chung cuộc thế thời phục sinh”

Bùi Giáng còn một loạt biệt danh và bút danh như: Thi sĩ đười ươi, Brigitte Giáng, Giáng Monroe.

“Bỏ trăng gió lại cho đời

Bỏ ngang ngửa sóng giữa lời hẹn hoa

Bỏ người yêu bỏ bóng ma

Bỏ hình hài của tiên nga trên trời

Bây giờ riêng đối diện tôi

Còn hai con mắt khóc người một con”.

Trong thi ca, còn nhiều kẻ tình si như Bùi Giáng. Nhà thơ Vũ Hoàng Chương đợi cả ba mươi năm để rồi:

“Em ơi! lửa tắt, bình khô rượu,

Đời vắng em rồi, say với ai?...

Tuyết xuống phương nào, lạnh lắm không?

Mà đây lòng trắng một mùa đông.

Tương tư nối đuốc thâu canh đợi,

Thoảng gió... trà mi động mấy bông”.

Và, nhà thơ Đinh Hùng  khi Gửi Người Dưới Mộ:

“Trời cuối thu rồi - Em ở đâu?

Nằm bên đất lạnh chắc em sầu?

Thu ơi! Đánh thức hồn ma dậy,

Ta muốn vào thăm nấm mộ sâu…

Em hãy cười lên vang cõi âm.

Khi trăng thu lạnh bước đi thầm.

Những hồn phiêu bạt bao năm trước.

Nay đã vào chung một chỗ nằm”.

Tình si gắn liện với tương tư “Gió mưa là bệnh của trời. Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng” (Nguyễn Bính) và như hai câu thơ của nhà thơ Tản Đà cách nay trên một thế kỷ:

“Hồng bay mấy lá năm hồ hết

Thơ thẩn kìa ai vẫn đứng không”.

“Quái lạ làm sao cứ nhớ nhau

Nhớ nhau đằng đẵng suốt đêm thâu

Bốn phương mây nước người đôi ngả

Hai chữ tương tư một gánh sầu”

Trong bài thơ Trường Tương Tư của nhà thơ Hàn Mặc Tử:

“Lệ Kiều ơi! Em còn giữ ý thơ

Trong đôi mắt mùa thu trong leo lẻo

Ở xa xôi lặng nhìn anh khô héo

Bên kia trời, hãy chụp cả hồn anh”.

Trong bài thơ Tương Tư Chiều của nhà thơ Xuân Diệu:

“Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều

Vào chầm chậm ở trong hồn hiu quạnh

Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh .

Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi!”.

Nhà thơ Nguyên Sa (nhà giáo Trần Bích Lan, ông nhập ngũ Khóa 24, và cùng ở trong Ban Biên Tập với tôi, nguyệt san Bộ Binh Thủ Đức). Ông là nhà mô phạm, ngoài người yêu, người bạn đời từ khi du học ở Pháp, không mang tai tiếng chuyện yêu đương vớ vẩn nhưng làm thơ tình rất lãng mạn. Trong bài thơ Tương Tư:

“Buổi tối tôi ngồi nghe sao khuya

Ði về bằng những ngón chân thưa

Và nghe em ghé vào giấc mộng

Vành nón nghiêng buồn trong gió đưa

Tôi không biết rằng lạ hay quen

Chỉ biết em mang theo nghê thường

Cho nên cặp mắt mờ hư ảo

Cả bốn chân trời chỉ có em”.

Nhà thơ Vũ Hoàng Chương, ngoài những câu thơ đã trích dẫn ở trên, ông cũng được ca tụng thi sĩ tình yêu:

“Tương tư nổi đuốc thâu canh đợi,

Thoảng gió... trà mi động mấy bông”

*

Hầu như tình si, tương tư thường nhắc đến nam giới nhiều hơn nữ giới. Có nhiều tác phẩm đề cập đến phái nữ khi yêu rất mãnh liệt và tương tư đến xao lãng, héo hon thân xác! “Có đêm ngắm bóng trăn tàn. Tiếng chim hót sớm, trận nhàn bay khuya” (Bích Câu Kỳ Ngộ).

Trong tác phẩm Năm Người Đàn Bà Si Tình của tác giả Ihara Saikaku, ông là một trong những nhà văn xuất sắc của văn chương Nhật Bản thời kỳ Edo.

Tác phẩm gồm năm truyện ngắn, mỡi truyện mỗi nhân vật. Những chi tiết xoay quanh tình yêu, tình dục, đam mê, đau đớn, khổ đau và kết cuộc bi thương! Năm nhân vật phụ nữ của Ihara Saikaku được miêu tả vô cùng xinh đẹp nhưng ngược lại trong con mắt của của nhà văn, đó là tiềm ẩn của tai họa, đoản mệnh, bạc bẽo. Những cái đẹp ẩn chứa bão tố và sự nguy hiểm.

Ngạn ngữ Anh có câu “Beauty is in the eye of the beholder” mà đúng như vậy trong con mắt của kẻ si tình thì “Cỏ gà khéo lựa, cũng thêu lên rồng” (Cỏ gà - Cynodon dactylon - còn gọi là cỏ chỉ, cỏ ống, cỏ gấu, mọc hoang khắp nơi. Đầu cọng cỏ, nốt sần cỡ như hạt lạc, hình dáng giống đầu con gà).

Theo vài nhà Tâm Lý Học cho rằng nam giới yêu sớm hơn và khôn ngoan hơn nữ giới… Khi về già thì nữ giới lại khôn ngoan hơn. Chỉ cần liếc mắt, nụ cười và vài câu bóng bẩy thì nam giới mê mẩn “hồn phiêu phách tán” cuốn theo chiều gió.

Câu chuyện ở quán cà-phê, có ông bạn già “Khi đã yêu thì mơ mộng nhiều”, buổi tối trao đổi qua “text message” “chat qua chat lại”… Vì không rành nên ông tâm sự, có lúc hai bên trao đổi liên tục, có lúc phải đợi 15, 20 phút mới nhận hồi âm, đợi dài dài, mất ngủ. Tôi nói, bà nầy sử dụng “text message” cùng một lúc với các người khác. Coi như bắt cá cả tay chân!... Ông than thở, thảo nào!

Trước đây tôi viết Trâu Già Gặm Cỏ Non, mấy lão ông thơ ngây cụ sụp “bẫy” người đẹp phương xa qua internet! Làm khách tình si!

Những ai vướng lụy tương tư, trải qua bảy thập niên ca khúc Nhạc Sầu Tương Tư (nhạc: Hoàng Trọng - lời: Hoàng Dương) đêm đêm thả hồn vào ca khúc và bóng dáng người tình ỡm ờ, vô vọng:

“Vì đâu cho lòng tràn đầy thương đau

Vì đâu cho đời ta xa cách nhau

Ngày trôi xóa tình duyên cũ nghĩa xưa

Ðắm chìm theo lớp gió mưa trong cõi xa mờ”

Và có yêu mới thao thức: “Yêu cho biết bao đêm dài… Hứa cho nhiều dù bao lời nói. Đã phai tàn thành mây thành khói. Cũng xem như không mà thôi” (Ảo Ảnh - Y Vân)!

Thiện tai!

Little Saigon, 2025

Vương Trùng Dương